Dymension (DYM) là gì? Khám phá blockchain dạng mô-đun

Dymension là nền tảng blockchain Layer 1 dạng mô-đun hỗ trợ tạo và triển khai các mạng lưới blockchain dành riêng cho ứng dụng mới có tên là RollApp.

Các blockchain như Ethereum và Solana là những mạng lưới đa năng hiệu quả có khả năng hỗ trợ các ứng dụng phi tập trung (DApp). Tuy nhiên, do những hạn chế của cơ chế đồng thuận Proof of Stake mà chúng áp dụng, không mạng lưới nào có thể được sửa đổi để đáp ứng các yêu cầu cụ thể mà nhà phát triển DApp có thể có, chẳng hạn như thanh toán tức thời hoặc lưu trữ ngoài chuỗi. Dymension giúp giải quyết thách thức này bằng cách cho phép nhà phát triển tạo ra các nền tảng blockchain mới với nhiều tính năng tùy chỉnh để hỗ trợ các ứng dụng của họ.

Tại đây, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về Dymension, được giải thích về cách thức hoạt động của công nghệ này, tokenomics của token gốc của dự án, DYM, các lợi ích và hạn chế của công cụ này, cùng nhiều thông tin khác.

Dymension (DYM) là gì?

Dymension cung cấp một số giải pháp để nhà phát triển xây dựng DApp nhưng cốt lõi của tất cả nằm ở khái niệm “RollApp” của dự án. RollApps là blockchain dạng mô-đun được xây dựng cho các ứng dụng cụ thể. Dymension tập hợp một số giải pháp sáng tạo để biến điều này thành hiện thực.

Với các blockchain mở (mạng lưới công khai mở cho tất cả mọi người) như Ethereum, nhà phát triển không chỉ bị giới hạn về các tính năng mà còn về tính khả dụng. Những mạng lưới này có băng thông chung mà các DApp cạnh tranh nhau. Khi phí gas trên Ethereum tốn kém, mọi người chỉ sử dụng mạng lưới này cho các giao dịch cần thiết và hạn chế sử dụng cho các hoạt động không thiết yếu như chơi game và NFT. Với Dymension, nhà phát triển có thể triển khai một blockchain dạng mô-đun chỉ lưu trữ các ứng dụng của họ. Theo cách này, chủ dự án sẽ không phải cạnh tranh với các DApp khác và cũng có thể cùng lúc triển khai các tính năng cụ thể mà họ muốn.

Dymension tự gọi mình là trung tâm kiêm nhà máy cho các ứng dụng đó. Đó là bởi vì các nhà phát triển có tất cả các công cụ cần thiết để phát triển, triển khai và phân phối ứng dụng dưới dạng RollApp theo chuỗi riêng của họ.

Lịch sử của Dymension

Yishay Harel sáng lập Dymension vào năm 2022. Trước đó, ông làm việc cho các dự án như Celestia và Cosmos, cả hai đều đóng vai trò cơ sở cho Dymension. Dù ra mắt trong thị trường giá xuống, Dymension vẫn huy động được $6,7 triệu trong vòng hạt giống vào tháng 2/2023. Khoản đầu tư này do các quỹ tiền mã hóa lớn như Big Brain Holdings, Matchbox DAO và Stratos dẫn đầu.

Ngay sau đó, mạng thử nghiệm của Dymension đã ra mắt để các nhà phát triển và người dùng kiểm tra chức năng và tính năng của RollApp. Sau quá trình thử nghiệm rộng rãi, mainnet Dymension cuối cùng đã ra mắt vào tháng 2/2024, cùng với token DYM. 10% tổng nguồn cung DYM được airdrop cho nhà phát triển và người dùng sớm trên mạng thử nghiệm Dymension.

Dymension hoạt động như thế nào?

Dymension được tạo nên từ ba lớp:

Front-end (RollApp)

Front-end là lớp thực hiện chạy RollApp và kết nối với người dùng. RollApp là các blockchain có thể tùy chỉnh và dễ triển khai. Các mô-đun đi kèm được cấu hình sẵn để nhà phát triển triển khai nhanh chóng.

Tuy nhiên, nhà phát triển cũng có thể phát triển các mô-đun từ đầu với những tính năng chính xác mà họ muốn hoặc điều chỉnh các mô-đun hiện có. Theo mặc định, các mô-đun RollApp đi kèm với ba tính năng mà hầu hết mọi blockchain đều cần:

• Token: Nhà phát triển có thể đúc token và thiết lập tokenomics chính xác mà họ muốn. Có thể thiết lập lần đúc ban đầu, tỷ lệ phần thưởng cho người vận hành nút và người stake, cũng như tự động hóa nhóm tổ chức tự trị phi tập trung (DAO).

• Quản trị: Hầu hết các hệ thống blockchain ban đầu đều cần một cơ chế quản trị để duy trì tính phi tập trung và giành được sự tin tưởng của người dùng. Các nhà phát triển RollApp có thể làm điều đó bằng cách cho phép người nắm giữ token kiểm soát một số chức năng on-chain nhất định. RollApp có các nhà quản trị mà người dùng có thể ủy quyền bình chọn. Các nhà quản trị bình chọn các đề xuất DAO, cách phân phối lợi nhuận và điều chỉnh các tham số on-chain.

• Làm cầu nối: Vì RollApp là blockchain riêng nên cần có khả năng tương tác với các chuỗi khác. Người dùng có thể kết nối tài sản của họ như USDT, USDC, v.v., với RollApp. Tuy nhiên, hành động này được hưởng lợi từ khả năng bảo mật bổ sung của Dymension. Dự án này sử dụng kỹ thuật Giao tiếp liên blockchain (Inter-Blockchain Communication - IBC), trong đó các tài sản kết nối được bảo mật trên blockchain Dymension thay vì được giao cho RollApp. Việc kết nối vào và ra khỏi RollApp cũng được xử lý tức thì mà không cần chờ đợi.

Với quyền sử dụng ba tính năng cốt lõi này, nhà phát triển RollApp có thể tập trung tâm sức vào việc nâng cao các tính năng của ứng dụng, thay vì bị phân tâm bởi cơ sở hạ tầng cơ bản. Điều đó có nghĩa là họ có thể dễ dàng khởi động và tạo ra các DApp mới với các blockchain dành riêng cho ứng dụng mà họ đã chế tạo riêng.

Giới thiệu về Dymension Hub, cơ sở hạ tầng back-end của dự án

Back end của RollApp là blockchain Dymension, được hỗ trợ bởi các công cụ bảo mật mạng lưới khác, được gọi là Dymension Hub. Đây là chuỗi Proof of Stake Layer 1 cung cấp ba chức năng chính:

• Bảo mật: Trình xác thực trên RollApp có thể xác thực giao dịch trên chuỗi theo sự xác định của nhà phát triển. Tuy nhiên, token trên RollApp được bảo mật trên chuỗi Dymension. Chỉ có thể mở khóa token theo các tiêu chuẩn xác định trước để đảm bảo giao dịch trên RollApp an toàn và chống gian lận.

• Kết nối: Dymension Hub cũng cung cấp một cầu nối có thể liên kết Dymension, RollApp và các blockchain tương thích khác với nhau.

• Thanh khoản: Dymension Hub cũng cung cấp thanh khoản cho RollApp thông qua market maker tự động (AMM). AMM cho phép hoán đổi token trên toàn bộ hệ sinh thái RollApp, mang lại sự tiện lợi cho người dùng thông qua việc khám phá giá và định tuyến hiệu quả.

Cơ sở dữ liệu

Dymension cũng cung cấp một cơ sở dữ liệu được gọi là lớp khả dụng dữ liệu. Trong khi chuỗi của Dymension xử lý giao dịch, dữ liệu được lưu trữ trên các mạng lưới khả dụng dữ liệu (DA) riêng biệt. Mạng lưới DA là một lớp phi tập trung chỉ lưu dữ liệu được xác minh bởi trình xác thực của Dymension. Khác với trình xác thực blockchain truyền thống, trình xác thực DA yêu cầu mạng lưới có thông lượng cao nhưng phần cứng thấp. Một ví dụ về lớp khả dụng dữ liệu là Celestia - được Dymension sử dụng.

Ba trụ cột này - RollApp, Dymension Hub và Database - kết hợp với nhau để tạo nên hệ sinh thái Dymension. RollApp là các blockchain tùy chỉnh được xây dựng để lưu trữ các DApp như trò chơi và sàn giao dịch DeFi. Chúng được xây dựng bằng Bộ phát triển RollApp (RDK) của Dymension, đây là phần mở rộng của Bộ phát triển phần mềm (SDK) Cosmos. RDK duy trì một số tính năng cốt lõi của SDK Cosmos, đồng thời giới thiệu các tính năng mới. Điểm khác biệt lớn nhất nằm ở yêu cầu về trình xác thực. Cosmos sử dụng một công cụ đồng thuận yêu cầu mỗi chuỗi ứng dụng phải chạy bộ trình xác thực riêng. Mặt khác, RollApp không có những yêu cầu như vậy và có thể kế thừa tính bảo mật của Dymension. Một điểm khác biệt lớn nữa là Dymension hỗ trợ Máy ảo Ethereum (EVM), cho phép tạo ra RollApp dựa trên EVM. Điều này giúp nhà phát triển Ethereum dễ dàng di chuyển ứng dụng từ Ethereum và các chuỗi EVM khác.

Nhà phát triển có thể tập trung vào việc tạo ra các chức năng cốt lõi của RollApp và Dymension sẽ lo phần còn lại. Điều này bao gồm cả bảo mật và cung cấp các chức năng cốt lõi như cầu nối và thanh khoản. Cuối cùng, cơ sở dữ liệu này bổ sung thêm một lớp bảo mật bằng cách thuê ngoài dữ liệu blockchain cho nhiều mạng lưới khả dụng dữ liệu khác nhau.

Tokenomics và cách phân phối của Dymension

DYM là token gốc của hệ sinh thái Dymension. Tại đây, DYM cung cấp ba chức năng chính:

• Stake: Người xác thực có thể stake DYM để bảo mật mạng lưới và kiếm token DYM khi làm việc này.

• Quản trị: Người nắm giữ DYM có thể tham gia vào quản trị và các hoạt động tương lai của Dymension. Người nắm giữ token cũng có thể bình chọn cho các nhà quản trị tích cực tham gia hoạt động quản trị.

• Phí: DYM được sử dụng để trang trải phí giao dịch cho các tương tác on-chain.

Tokenomics của DYM

DYM có tổng nguồn cung giới hạn là 1 tỷ token. Tuy nhiên, chỉ có 167 triệu trong tổng nguồn cung này đang lưu hành tại thời điểm viết bài. Số token còn lại bị khóa với mức độ nhả token ra lưu thông được xác định trước dựa trên cung và cầu:

• Phát hành tối thiểu hằng năm: 2%

• Phát hành tối đa hằng năm: 8%

• DYM mục tiêu đã stake: 50%

Việc mở khóa DYM phụ thuộc vào tổng cung lưu hành do người dùng stake. Mục tiêu của dự án là stake 50% tổng số DYM đang lưu hành. Hãy cùng xem một số ví dụ về cách duy trì mục tiêu này.

Nếu chỉ có 45% DYM được stake, lượng mở khóa token mới sẽ tăng lên với giới hạn trên là 8% mỗi năm. Nếu tổng số DYM được stake đạt 50%, tỷ lệ mở khóa sẽ không thay đổi. Nếu tổng số DYM đã stake vượt quá 50%, tỷ lệ mở khóa sẽ giảm xuống mức tối thiểu là 2% cho đến khi đạt được mục tiêu stake.

Phân phối DYM

Tổng nguồn cung giới hạn của DYM là 1 tỷ token sẽ được phân phối như sau:

• 80 triệu DYM, chiếm 8% nguồn cung token, đã được airdrop cho những người dùng mạng thử nghiệm sớm.

• 50 triệu DYM đã được phân bổ và trao cho nhóm cộng đồng, được mở khóa lúc ban đầu.

• 200 triệu DYM được dành cho nghiên cứu & phát triển và tài trợ cho sự tăng trưởng dài hạn của hệ sinh thái Dymension.

• 333 triệu DYM sẽ dành cho các nhà quản lý ưu đãi, những người có thể phân phối tiền cho các luồng tín dụng RollApp, airdrop và ưu đãi AMM để tăng mức độ áp dụng.

• 140 triệu DYM được dành riêng cho những người ủng hộ sớm có thời gian lockup 12 tháng, sau đó là giai đoạn trao quyền tuyến tính 24 tháng.

• 200 triệu DYM được dành riêng cho đội ngũ và những người đóng góp trong tương lai.

Dymension bắt đầu với 125 triệu token và tỷ lệ lạm phát hằng năm được thiết lập sẵn là 2 – 8%. Tỷ lệ mở khóa theo thuật toán của giao thức này đảm bảo rằng tỷ lệ lạm phát gắn chặt chẽ với các token DYM đã stake.

Lợi ích khi dùng Dymension

• Giờ đây, nhà phát triển DApp có thể triển khai các blockchain tùy chỉnh đáp ứng chính xác yêu cầu của họ một cách dễ dàng hơn.

• Các nhà phát triển có thể dễ dàng thiết lập tokenomics, quản trị và các tính năng cơ bản khác.

• Dymension không chỉ đơn giản là công cụ triển khai. Nền tảng này còn cung cấp một bộ công cụ thiết yếu cần cho các blockchain mới, chẳng hạn như bảo mật, cầu nối và thanh khoản.

• AMM của Dymension cho phép hoán đổi cross-RollApp, giúp khám phá giá tốt hơn và thuận tiện hơn.

• Thuê ngoài dữ liệu cho các lớp DA, tăng cường hơn nữa khả năng bảo mật và mở rộng.

Hạn chế của Dymension

• Thành công của Dymension phụ thuộc vào việc các nhà phát triển tạo ra RollApp đủ sức thu hút người dùng mới. Là một nền tảng tương đối mới, việc thu hút các nhà phát triển và người dùng mới có thể là một thách thức.

• Dymension có nhiều lớp, có thể gây nhầm lẫn cho người dùng mới và tạo ra rào cản khi áp dụng.

• Nhiều lớp của Dymension cũng tạo ra nhu cầu thử nghiệm và quản trị bao quát. Lỗi ở bất kỳ cấp độ nào cũng có thể có tác động đến toàn bộ hệ sinh thái Dymension.

• Token DYM có nguồn cung khổng lồ, có thể làm giảm giá của nó trong tương lai. Dymension cần một cộng đồng phát triển mạnh để giá của nó ‌duy trì ổn định hoặc tăng giá trị.

Lời kết

Dymension là dự án đầy tham vọng trang bị cho các nhà phát triển những công cụ họ cần để xây dựng và triển khai các mạng lưới blockchain dành riêng cho ứng dụng được gọi là RollApp. Sau đó, RollApp cho phép tạo các DApp tinh vi, an toàn và có chức năng cao, mang lại những khả năng mới cho blockchain.

Dymension đã đạt được nhiều thành tựu trong thời gian tương đối ngắn kể từ khi ra mắt. Dự án này hỗ trợ thành công việc tạo ra nhiều blockchain mà không ảnh hưởng đến khả năng bảo mật. Trong khi đó, Dymension cũng mang lại sự tiện lợi đáng hoan nghênh cho các nhà phát triển và người dùng nhờ cung cấp quyền truy cập đơn giản vào tính năng bắc cầu.

Với cấu trúc tokenomics mạnh mẽ, có khả năng thích ứng với tất cả các thay đổi trong tương lai dành cho DYM, Dymension có thể giúp khởi động làn sóng phát triển DApp mới, thoát khỏi những hạn chế của các chuỗi hiện có.