Bitcoin được giới thiệu vào năm 2008 bởi một pháp nhân ẩn danh có tên Satoshi Nakamoto. Là một loại tiền mã hóa kiêm hệ thống thanh toán phi tập trung, Bitcoin hoạt động độc lập, không chịu sự kiểm soát của chính phủ hay cơ quan trung ương.
Được công nhận rộng rãi là loại tiền mã hóa tiên phong, Bitcoin đã đóng một vai trò quan trọng trong việc định hình ngành tiền mã hóa. Bitcoin đã thiết lập một nền tảng vững chắc và đóng vai trò xúc tác cho sự xuất hiện của nhiều loại tiền mã hóa khác. Ảnh hưởng của Bitcoin là công cụ thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển của hệ sinh thái tiền mã hóa rộng lớn hơn.
Năm 2009, Bitcoin đầu tiên ra đời, đánh dấu sự khởi đầu của một kỷ nguyên chuyển đổi. Satoshi Nakamoto, sau khi khai thác khoảng một triệu Bitcoin, đã biến mất một cách bí ẩn vào năm 2010. Nakamoto đã giao phó khóa cảnh báo mạng và quyền kiểm soát kho lưu trữ mã cho Gavin Andresen. Andresen tiếp tục trở thành nhà phát triển chính tại Bitcoin Foundation, một tổ chức phi lợi nhuận cam kết thúc đẩy và quảng bá mạng Bitcoin.
Bitcoin dựa vào cơ chế Bằng chứng công việc (PoW) để bảo mật, trong đó giao dịch được xác minh bởi mạng lưới các nút và được ghi lại trên sổ cái phân tán công khai gọi là blockchain.
Là loại tiền mã hóa tiên phong, Bitcoin đã liên tục duy trì giá trị cao hơn so với các tài sản mã hóa khác. Bitcoin hiện đang giữ vị trí hàng đầu về vốn hóa thị trường, vượt qua Ethereum (ETH) và Tether (USDT). Ngoài ra, Bitcoin đóng một vai trò quan trọng trong việc phổ biến công nghệ blockchain. Từ đó, công nghệ này đã phát triển và phát hiện nhiều ứng dụng vượt ra ngoài lĩnh vực tiền mã hóa.
Cách thức hoạt động của Bitcoin ra sao?
Bitcoin hoạt động trên một blockchain, tức là một sổ cái minh bạch ghi lại mọi giao dịch Bitcoin. Khi các giao dịch mới diễn ra, blockchain sẽ mở rộng bằng cách thêm các khối "đã hoàn thành".
Mỗi khối bao gồm băm mật mã của khối liền trước, dấu thời gian và dữ liệu giao dịch. Nhờ sử dụng blockchain, các nút Bitcoin phân biệt các giao dịch thực với các trường hợp gian lận lặp chi, trong đó các coin đã chi tiêu được sử dụng lại theo cách gian lận.
Quyền sở hữu và quản trị mạng Bitcoin mang tính phi tập trung, loại bỏ sự kiểm soát của mọi cá nhân hoặc tổ chức trong việc thay đổi và nâng cấp. Ngoài ra, phần mềm nguồn mở của Bitcoin cho phép các đề xuất và phiên bản thay thế từ bất kỳ ai trong cộng đồng.
Khai thác Bitcoin là gì?
Khai thác Bitcoin là quá trình tạo ra Bitcoin mới thông qua các hoạt động tính toán chuyên sâu. Thợ đào xác minh và ghi lại các giao dịch trên blockchain, đổi lại sẽ nhận được Bitcoin làm phần thưởng.
Thợ đào sử dụng phần mềm chuyên dụng để giải các bài toán và kiếm được một lượng Bitcoin cụ thể. Hệ thống này khuyến khích các cá nhân tham gia vào các hoạt động khai thác, đồng thời đảm bảo việc tạo ra Bitcoin mới một cách công bằng và có thể dự đoán được.
Theo thời gian, số lượng Bitcoin được thưởng tương ứng với mỗi khối giảm dần do mạng điều chỉnh tỷ lệ thêm khối trên blockchain Bitcoin. Hiện tại, thợ đào nhận được phần thưởng 6,25 Bitcoin cho mỗi khối mà họ khai thác thành công.
Mức tiêu thụ năng lượng của Bitcoin
Hoạt động của mạng Bitcoin tiêu thụ năng lượng đáng kể do các yêu cầu tính toán để chạy các máy tính chịu trách nhiệm xác minh và ghi lại các giao dịch trên blockchain. Khi số người dùng Bitcoin tăng lên và thêm nhiều thợ đào tham gia vào mạng, nhu cầu năng lượng cần thiết để duy trì mạng Bitcoin sẽ tiếp tục tăng.
Các nhà phê bình đưa ra mối lo ngại về tính bền vững của việc tiêu thụ năng lượng này và tác động tiềm tàng đối với môi trường. Tuy nhiên, thợ đào có khả năng áp dụng các nguồn năng lượng thay thế, chẳng hạn như năng lượng mặt trời hoặc năng lượng gió, để giảm thiểu những mối lo ngại này. Ngoài ra, các chuyên gia suy đoán rằng trong quá trình phát triển và hoàn thiện, mạng Bitcoin có thể dần trở nên tiết kiệm năng lượng hơn.
Bitcoin Foundation là gì?
Bitcoin Foundation là một tổ chức phi lợi nhuận chuyên thúc đẩy việc áp dụng, cũng như hiểu biết về Bitcoin và công nghệ blockchain. Quỹ này được thành lập vào năm 2012 với mục tiêu chính là chuẩn hóa, bảo vệ và thúc đẩy việc sử dụng đồng tiền mã hóa Bitcoin trên toàn cầu.
Tổ chức này nhận được sự hỗ trợ từ các tổ chức và cá nhân khác nhau tham gia vào ngành Bitcoin, trong đó bao gồm sàn giao dịch, ví, đơn vị xử lý thanh toán và nhà phát triển phần mềm. Ngoài ra, tổ chức tài trợ cho các dự án phù hợp với sứ mệnh của mình.
Bitcoin Foundation hoạt động dựa trên bốn nguyên tắc cốt lõi: ưu tiên quyền riêng tư và sự bảo mật của người dùng, ủng hộ tài chính toàn diện, thúc đẩy đổi mới và các tiêu chuẩn kỹ thuật cũng như quản lý các tài nguyên sẵn có một cách có trách nhiệm.
Giá và tokenomics của BTC
Nhu cầu của Bitcoin được thúc đẩy bởi ba yếu tố chính: việc sử dụng Bitcoin để lưu trữ giá trị, đưa Bitcoin vào làm tài sản có giá trị trong danh mục tư và tiện ích của Bitcoin khi dùng làm hệ thống thanh toán.
Một đặc điểm nổi bật của Bitcoin là nguồn cung tối đa 21 triệu token. Nguồn cung hạn chế này khiến Bitcoin trở thành tài sản giảm phát. Không giống như đồng tiền pháp định mà các ngân hàng trung ương có thể tạo ra, nguồn cung của Bitcoin là cố định, giống như các tài sản như vàng có số lượng hạn chế.
Trong những năm qua, ước tính có khoảng 20% Bitcoin đã bị mất. Sự tổn thất này có thể do nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cả việc người dùng thất lạc khóa riêng tư, quên mật khẩu hoặc qua đời mà không chia sẻ thông tin tài khoản của mình. Do đó, tổng cung lưu hành của Bitcoin bị giảm, làm dấy lên suy đoán về khả năng tăng giá trị tiềm ẩn.
Chia đôi phần thưởng đào Bitcoin là gì?
Mã của Bitcoin được thiết kế thông minh để giảm dần phần thưởng tạo khối. Do đó, số lượng Bitcoin thưởng cho thợ đào khi thêm khối bị chia đôi khoảng 4 năm/lần hay 210.000 khối/lần. Sự kiện này được gọi là Chia đôi phần thưởng đào Bitcoin. Tại thời điểm viết bài này, Bitcoin đã trải qua ba đợt chia đôi phần thưởng: vào tháng 11/2012, tháng 7/2016 và tháng 5/2020. Đợt Chia đôi phần thưởng đào Bitcoin tiếp theo dự kiến sẽ diễn ra vào tháng 4/2024.
Quá trình chia đôi này được thực hiện để giảm dần tốc độ BTC mới đi vào tổng cung lưu hành. Với tổng giới hạn là 21 triệu, sự khan hiếm được kiểm soát này sẽ tác động tích cực đến giá trị của BTC.
Khi tất cả 21 triệu BTC đã được đúc và phân phối, sẽ không có phần thưởng BTC mới nào. Tại thời điểm đó, thợ đào sẽ chỉ có nguồn thu nhập từ phí giao dịch.
Hiện tại, phần thưởng khối là 6,25 BTC. Đợt Chia đôi phần thưởng đào Bitcoin sắp tới sẽ diễn ra vào đầu năm 2024 và làm giảm phần thưởng xuống còn 3,125 BTC.
Giới thiệu về các nhà sáng lập
Bitcoin được tạo ra bởi một cá nhân hoặc nhóm có tên là Satoshi Nakamoto. Vào ngày 31/10/2008, Satoshi đã công bố white paper có sức ảnh hưởng về Bitcoin có tiêu đề "Bitcoin: Hệ thống tiền mặt điện tử ngang hàng". Điều đáng chú ý là sự kiện này diễn ra trong bối cảnh khủng hoảng tài chính toàn cầu, chỉ 6 tuần sau tuyên bố phá sản gây chấn động của Lehman Brothers. Sự đóng góp có tầm nhìn của Satoshi đến vào một thời điểm quan trọng, tạo tiền đề cho một loại tiền kỹ thuật số sẽ định hình lại bối cảnh tài chính mãi mãi.
Vào 3/1/2009, Satoshi đã khai thác khối nguyên thủy (Genesis) của Bitcoin, đánh dấu sự ra đời của loại tiền kỹ thuật số phi tập trung đầu tiên trên thế giới hoạt động độc lập với bất kỳ chính phủ hoặc cơ quan nào. Bitcoin có giá $0 khi ra mắt và các cá nhân có thể dễ dàng kiếm được BTC mới bằng cách khai thác qua máy tính cá nhân.
Sau đó, Satoshi giao phó khóa cảnh báo của Bitcoin và quyền kiểm soát kho lưu trữ mã tương ứng cho Gavin Andresen, người sau này đảm nhận vai trò nhà phát triển chính tại Bitcoin Foundation. Kho lưu trữ Github của Bitcoin có một danh sách ấn tượng gồm hơn 750 người đóng góp, bao gồm những nhân vật đáng chú ý như Jonas Schnelli, Gavin Andresen, Marco Falke và Wladimir van der Laan.
Những điểm nổi bật của Bitcoin
Quá trình áp dụng tại El Salvador
Việc El Salvador chấp nhận Bitcoin vào năm 2021 đã đánh dấu một cột mốc quan trọng khi quốc gia này trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới chấp nhận Bitcoin làm đồng tiền pháp định.
Tổng thống Nayib Bukele đã công bố sáng kiến này tại Hội nghị Bitcoin 2021 ở Miami, nêu bật tiềm năng của Bitcoin trong việc thúc đẩy nền kinh tế quốc gia. Tổng thống Bukele khẳng định rằng việc áp dụng Bitcoin sẽ làm giảm khoảng $400 triệu phí chuyển tiền hằng năm, từ đó sẽ hỗ trợ khả năng chuyển tiền lớn hơn.
Theo luật mới, tất cả các doanh nghiệp ở El Salvador bắt buộc phải chấp nhận hình thức thanh toán bằng Bitcoin. Theo quyết định này, chính phủ Salvador đã phân bổ $150 triệu cho một quỹ ủy thác để tạo điều kiện chuyển đổi đô la. Chính phủ cũng đã đưa vào sử dụng một ví kỹ thuật số có tên Chivo (có nghĩa là "tuyệt vời" theo tiếng lóng ở Salvador) và tặng số Bitcoin trị giá $30 để khuyến khích công dân tải xuống.
Để đảm bảo khả năng tiếp cận, người dân Salvador có thể rút tiền mặt từ 200 máy ATM tại 50 địa điểm. Đáng chú ý, chính phủ Salvador cũng đã mua một lượng đáng kể là 400 Bitcoin, trị giá khoảng $21 triệu tại thời điểm mua.
Quá trình áp dụng tại Cộng hòa Trung Phi
Giống như El Salvador, Cộng hòa Trung Phi (CAR) đã áp dụng Bitcoin làm đồng tiền pháp định vào tháng 4/2022 và trở thành quốc gia châu Phi đầu tiên thực hiện điều này. Động thái tiến bộ này củng cố việc công nhận tiền mã hóa như một loại đồng tiền được chấp nhận trong quốc gia.
Sự quan tâm của người nổi tiếng
Bitcoin đã nhận được sự quan tâm tăng vọt từ những người mua cá nhân và tổ chức, một phần do sự nhiệt tình của những người nổi tiếng và thị trường thuận lợi.
Trong số những cá nhân có ảnh hưởng này có ông trùm công nghệ Elon Musk, Giám đốc điều hành của Tesla. Jack Dorsey, nhà đồng sáng lập Twitter và công ty thanh toán Square, cũng tích cực thể hiện sự ủng hộ Bitcoin. Ông đã tích cực quảng bá Bitcoin tại nhiều sự kiện khác nhau và thậm chí còn hợp tác với Jay Z trong sáng kiến BTrust nhằm thúc đẩy sự phát triển của Bitcoin.
Những người nổi tiếng khác như Mark Cuban và Snoop Dogg cũng đã bày tỏ sự ủng hộ với Bitcoin và được cho là nắm giữ một lượng Bitcoin đáng kể.
Lightning Network
Lightning Network được phát triển bởi Lightning Labs, là một giải pháp Lớp 2 tích hợp trên mạng Bitcoin. Mạng này được giới thiệu vào tháng 3/2018 để giải quyết vấn đề về khả năng mở rộng của Bitcoin bằng cách hỗ trợ các giao dịch nhanh hơn và tiết kiệm chi phí hơn.
Được một số người trong cộng đồng Bitcoin coi là giải pháp đột phá, Lightning Network đã thực hiện cam kết về tốc độ giao dịch nhanh hơn và có được chỗ đứng. Tuy nhiên, những thách thức liên quan đến chi phí và bảo mật vẫn hiện hữu, làm cản trở việc áp dụng rộng rãi hơn.
