Phần Thưởng Khối (Block Reward) Là Gì?
Mặc dù ngành công nghiệp tiền điện tử đã áp dụng nhiều khái niệm từ tài chính truyền thống, bản thân ngành này cũng tạo ra những khái niệm riêng của mình. Một khái niệm nổi lên từ ngành công nghiệp tiền điện tử là block reward, hay còn gọi là phần thưởng khối. Phần thưởng khối đến từ các tài sản có thể khai thác, chủ yếu bao gồm các loại tiền điện tử sử dụng cơ chế đồng thuận Proof-of-Work (PoW).
Bitcoin là một ví dụ điển hình về một loại tiền điện tử có thể khai thác được. Mặc dù khó khai thác nhưng đây là một trong những tài sản có thể khai thác phổ biến nhất. Bài viết này sẽ đi tìm hiểu phần thưởng khối — cụ thể là phần thưởng khối Bitcoin — và giải thích cách thức hoạt động của tất cả.
Phần thưởng khối là gì và chúng được sử dụng để làm gì?
Phần thưởng khối là phần thưởng mà bạn kiếm được từ việc khai thác các khối tiền điện tử. Tuy nhiên, một điều cần lưu ý là không phải mọi loại tiền điện tử đều có thể được khai thác. Chỉ những loại dựa trên cơ chế đồng thuận Proof of Work mới có thể khai thác.
Trong khi đó, các dự án sử dụng cơ chế Proof-of-Stake (PoS) yêu cầu người dùng đóng góp tài sản. Bằng cách đó, họ có thể bảo mật mạng và đổi lấy phần thưởng. Các phần thưởng khai thác khác nhau lại hoạt động khác nhau.
Giải thích về khai thác Bitcoin
Khai thác Bitcoin không phải là một quá trình quá phức tạp nhưng có thể hơi khó hiểu đối với người mới bắt đầu. Để giúp bạn hiểu cách thức hoạt động của nó, trước tiên chúng ta cần lưu ý rằng Bitcoin có nguồn cung cấp tối đa được xác định trước. Nguồn cung này là 21 triệu coin, được thiết lập bởi người tạo ra Bitcoin, Satoshi Nakamoto. Nakamoto là người đã khai thác khối đầu tiên của Bitcoin và kiếm được phần thưởng đầu tiên từ khối đó. Khối đầu tiên này, hay Khối Genesis, là khởi đầu của chuỗi khối Bitcoin.
Nhưng khai thác là gì và khai thác một khối có nghĩa là gì? Khái niệm khai thác ban đầu được giới thiệu bởi Nakamoto để thúc đẩy phi tập trung hóa. Các tổ chức tập trung như ngân hàng chịu trách nhiệm xử lý các giao dịch. Họ có máy chủ riêng cung cấp sức mạnh tính toán và các ngân hàng sử dụng thuật toán riêng để xử lý thanh toán.
Mặt khác, ngành công nghiệp tiền điện tử thúc đẩy tính phi tập trung, vì vậy không có một thực thể duy nhất nào cung cấp sức mạnh tính toán. Ví dụ, khi một giao dịch được thực hiện, một số thành viên cộng đồng nhất định sẽ cung cấp năng lượng điện và máy tính của họ để giúp hoàn thành giao dịch. Các tài nguyên này được cung cấp cho mạng sử dụng thuật toán khai thác.
Điều này có nghĩa là có một thuật toán chịu trách nhiệm xử lý các khoản thanh toán, bao gồm các phương trình toán học phức tạp mà thuật toán giải quyết bằng cách sử dụng các tài nguyên được cung cấp. Khi phương trình được giải, một khối sẽ được tạo và các giao dịch được đóng gói vào đó.
Để đổi lấy việc đóng góp vào quá trình xử lý giao dịch và tạo khối, những người khai thác sẽ nhận được một lượng Bitcoin nhỏ. Số tiền đó là phần thưởng khối Bitcoin.
Độ khó khai thác Bitcoin và thời gian tạo khối
Một điều quan trọng cần lưu ý là mạng Bitcoin có một thứ gọi là độ khó khai thác. Đây là thước đo xác định độ khó của phương trình cần giải.
Satoshi Nakamoto muốn khuyến khích quá trình khai thác. Vì vậy, ông đã quyết định rằng mỗi khối sẽ mất 10 phút để được tạo. Để đảm bảo thời gian tạo khối là 10 phút, ông đã đưa ra độ khó khai thác. Thuật toán này xác định độ khó của phương trình dựa trên lượng điện toán đang được sử dụng.
Bằng cách đó, phương trình ngày càng trở nên khó khăn hơn khi có nhiều sức mạnh tính toán hơn tham gia vào mạng. Nếu lượng điện toán giảm xuống, độ khó khai thác cũng sẽ giảm xuống. Từ đó, mỗi khối sẽ luôn mất khoảng 10 phút để giải. Vì mạng không phát hiện ngay sự thay đổi về sức mạnh tính toán (đến từ sự thay đổi trong số lượng người tham gia khai thác) nên thời gian cần thiết để giải mỗi khối sẽ khác nhau. Tuy nhiên, trung bình là khoảng 10 phút cho mỗi khối.
Lúc đầu, những người khai thác có thể khai thác Bitcoin bằng CPU thông thường. Tuy nhiên, theo thời gian, khi có nhiều người tham gia hơn, độ khó khai thác trở nên quá lớn. Người dùng phải chuyển sang GPU, nhưng ngay cả GPU cũng trở nên lỗi thời. Sau một vài năm ngắn ngủi, phần cứng khai thác chuyên dụng đã được tạo ra để khai thác Bitcoin. Phần cứng khai thác này bao gồm các công cụ khai thác ASIC rất đắt đỏ. Do đó, việc khai thác Bitcoin hiện hiếm khi được thực hiện bởi các cá nhân. Hầu hết mọi người chỉ tham gia nhóm khai thác và nhận một phần phần thưởng khối Bitcoin.
Phần thưởng khối Bitcoin có đến từ phí giao dịch không?
Về mặt kỹ thuật thì không, phần thưởng khối Bitcoin và phí giao dịch không giống nhau. Những người khai thác thực sự sẽ nhận được phí giao dịch nhưng còn đi kèm với phần thưởng khối. Bản thân phần thưởng khối là những đồng tiền chưa được lưu hành trước khi được khai thác. Mặt khác, phí giao dịch là số tiền được trả bởi người dùng tiền điện tử bất cứ khi nào họ thực hiện giao dịch. Như vậy, đây là hai quỹ hoàn toàn khác nhau.
Cũng cần lưu ý rằng phần thưởng khối và phí khai thác không nhất thiết phải được trao dưới dạng tiền điện tử đang được khai thác. Ví dụ, một số mạng cho phép người dùng khởi chạy các token khác có tiền điện tử gốc của họ. Tiền điện tử gốc này được sử dụng để thanh toán trả phí giao dịch, ngay cả khi bạn đang gửi một trong các token khác.
Vì mạng của Bitcoin không có các token khác, nên cả phần thưởng khai thác và phí giao dịch đều ở dạng BTC. Tuy nhiên, điều đó không làm cho chúng giống nhau.
Phần thưởng khối Bitcoin là bao nhiêu?
Phần thưởng nhận được từ việc khai thác Bitcoin không cố định và thực sự sẽ tiếp tục giảm theo thời gian. Trong những ngày đầu khai thác Bitcoin, phần thưởng khối Bitcoin là 50 BTC. Tuy nhiên, tính đến năm 2023, phần thưởng khối chỉ là 6,25 BTC. Lý do cho điều này là một quá trình mạng được gọi là giảm một nửa khối Bitcoin.
Bitcoin halving hoạt động như thế nào và tại sao lại xảy ra?
Giảm một nửa khối Bitcoin là một quá trình mà Satoshi Nakamoto đã thêm vào mạng Bitcoin để đảm bảo lợi nhuận khai thác lâu dài. Nếu Bitcoin thưởng cho những người khai thác 50 xu mỗi lần, thì mạng sẽ phân phối hết số tiền chỉ sau vài năm. Satoshi có thể dự đoán rằng việc áp dụng Bitcoin sẽ là một quá trình kéo dài hàng thập kỷ. Để đảm bảo tuổi thọ của việc khai thác Bitcoin, Satoshi đã giới thiệu việc giảm một nửa Bitcoin như một cơ chế làm giảm phần thưởng cho việc khai thác theo thời gian.
Nakamoto quyết định rằng phần thưởng nên được cắt giảm một nửa sau mỗi 210.000 khối. Ví dụ, lần đầu tiên 210.000 khối được khai thác, phần thưởng giảm từ 50 BTC xuống 25 BTC mỗi khối. Khi halving tiếp theo xảy ra, phần thưởng giảm xuống còn 12,5 BTC cho mỗi khối, v.v.
Vì thời gian tạo khối của BTC là khoảng 10 phút nên các nhà phân tích có thể dự đoán thời điểm halving sẽ diễn ra. Trung bình, chúng xảy ra bốn năm một lần. Lần đầu tiên diễn ra vào ngày 28 tháng 11 năm 2012, lần thứ hai diễn ra vào ngày 9 tháng 7 năm 2016 và lần giảm một nửa thứ ba là vào ngày 11 tháng 5 năm 2020. Việc giảm một nửa phần thưởng Bitcoin tiếp theo dự kiến sẽ xảy ra vào đầu năm 2024 và người ta ước tính rằng việc khai thác và halving sẽ tiếp tục cho đến năm 2140. Vào thời điểm đó, Bitcoin cuối cùng sẽ được khai thác và cuối cùng, tất cả 21 triệu BTC sẽ được lưu hành.
Câu hỏi thường gặp
Mất bao lâu để nhận được phần thưởng khối Bitcoin?
Trung bình mất khoảng mười phút để giải quyết một khối Bitcoin. Đây là khoảng thời gian cần thiết để nhận phần thưởng cho việc giải quyết khối. Tuy nhiên, lượng thời gian cần thiết này có thể thay đổi nếu lượng điện toán đột ngột giảm hoặc tăng.
Phần thưởng khối cho halving Bitcoin là gì?
Trong mỗi lần giảm một nửa Bitcoin, phần thưởng khối bị cắt giảm một nửa. Việc giảm một nửa diễn ra mỗi khi Bitcoin hoàn thành 210.000 khối. Điều này xảy ra khoảng bốn năm một lần.
Phần thưởng khối Bitcoin là bao nhiêu?
Phần thưởng khối Bitcoin tính đến năm 2023 là 6,25 BTC mỗi khối. Tuy nhiên, khi thời gian trôi qua, việc giảm một nửa trong tương lai sẽ tiếp tục làm giảm lượng phần thưởng này. Nguồi ta dự kiến sẽ tất cả các đồng tiền của Bitcoin sẽ được khai thác hết vào khoảng năm 2140.
Ai trả phần thưởng khối Bitcoin?
Phần thưởng khối Bitcoin được thanh toán bởi chính mạng này. Người tạo ra đồng tiền này, Satoshi Nakamoto, đã tạo ra 21 triệu đồng tiền, đây là tổng nguồn cung của Bitcoin. Những người khai thác đã nhận được một phần nhỏ của con số này kể từ tháng 1 năm 2009.
