Ⅳ. Otomatik Kaldıraç Kaldırma’ya (ADL) Giriş
Sigorta fonu
OKX’in büyük likidasyonlara karşı koymak için kullandığı sigorta fonu, temelde OKX tarafından sağlanan fon ve likidasyon emirlerinden arta kalan likidasyondan oluşur.
Marjin işlemleri, vadeli işlemler, sürekli swap ve opsiyonlar dahil olmak üzere farklı piyasalarda kullanılan sigorta fonları birbirinden bağımsızdır. Aynı piyasada bile farklı dayanak varlıklara ve farklı para birimlerine sahip sözleşmelerin sigorta fonları birbirinden ayrıdır. Özel kurallar şöyledir:
|
Piyasalar |
Sigorta fonu kuralları |
Örnekler |
|
Marjin İşlemleri |
Farklı para birimlerine farklı sigorta fonu havuzları uygulanır. Her marjin işlemleri çiftinin iki sigorta fonu vardır, birisi teklif edilen birim için iken diğeri işlem gören para birimi içindir. Diğer bir deyişle marjin işlemlerde, “bu” para birimi olarak teklif edilen birim veya işlem gören tüm para birimleri sigorta fonu havuzuna dahildir. |
Üç marjin çifti BTC/USDT, ETH/BTC ve ETH/USDT likide edilirken: |
|
Vadeli İşlemler |
Coin marjinli vadeli işlemlerin ve USDT marjinli vadeli işlemlerin sigorta fonu birbirinden ayrıdır. Aynı dayanağa sahip farklı vade tarihi olan sözleşmelerin sigorta fonu birlikte hesaplanır. Farklı dayanağa sahip coin marjinli vadeli işlem sözleşmeleri için sigorta fonları karşılık gelen para birimlerinde vardır. USDT marjinli vadeli işlemler için sigorta fonu para birimi tüm sözleşmeler için USDT’dir ancak havuzlar birbirinden ayrıdır. |
|
|
Sürekli Swap İşlemleri |
Coin marjinli sürekli swap sözleşmeleri ve USDT marjinli sürekli swap sözleşmesi sigorta fonu birbirinden ayrıdır. Farklı dayanağa sahip coin marjinli sürekli swap sözleşmeleri için sigorta fonları karşılık gelen para birimlerinde vardır. USDT marjinli sürekli swap sözleşmeler için sigorta fonu para birimi tüm sözleşmeler için USDT’dir ancak havuzlar birbirinden ayrıdır. |
|
|
Opsiyonlar |
Farklı dayanaklara sahip opsiyonların karşılık gelen para birimlerinde sigorta fonu havuzları vardır. Aynı dayanağa sahip tüm opsiyon sözleşmelerinin sigorta fonu vade tarihine, kullanım fiyatına ve sözleşme türüne bakılmaksızın birlikte hesaplanır. |
|
Her gün saat 11.00 (TSİ) itibarıyla platform, piyasada dün saat 11.00 (TSİ) ila bugün saat 11.00 (TSİ) arasında gerçekleşen kısmi likidasyonların veya likidasyonların sebep olduğu kayıpları sigorta fonu ile telafi edecek ve iflas kaybı olarak kaydedecektir.
Her gün saat 11.00 (TSİ) itibarıyla platform, piyasada dün saat 11.00 (TSİ) ila bugün saat 11.00 (TSİ) arasında gerçekleşen kısmi likidasyonlar veya likidasyonlar sebebiyle arta kalanları sigorta fonuna transfer edecek ve likidasyon bakiyesi yatırması olarak kaydedecektir.Otomatik Kaldıraç Kaldırma (ADL) kuralları
ADL olarak kısaltılan otomatik kaldıraç kaldırma, aşırı piyasa koşulları veya mücbir sebepler __yetersiz sigorta fonuna__ veya __sigorta fonunun hızlı düşüşüne__ yol açtığında platformun genel riskini kontrol etmek için karşı taraf pozisyonlarının likide edilmesine yönelik bir mekanizmayı ifade eder.
Mevcut durumda “Yetersiz fon” ve “hızlı düşüş” tanımı aşağıdaki gibi yapılır:
- Sigorta fonunun hepsinin kaybedilmesi
- Sigorta fonunun 8 saat içinde zirvesinden %30 düşüş göstermesi
Bu esnada platform gelecekte piyasa koşullarına ayarlamalar yapabilir. ADL tetiklendiğinde platform piyasada emir verme yöntemini kullanamaz ve likide veya kısmen likide olmak için uygun bir fiyatı bekler ancak karşı taraf hesabını en yüksek sıralamadan doğrudan bularak o anda gösterge fiyatından al-sat yapar. İşlem tamamlandığında karşı taraf pozisyonu kapatılacaktır. Pozisyondan elde edilen kâr hesap bakiyesine eklenir. Mekanizma uygulandığında geri alma artık tetiklenmeyecektir.
ADL, karşı tarafla dayanak varlığın en son gösterge fiyatı ile gerçekleşir ve işlem ücreti alınmaz.
ADL’nin karşı taraf sıralaması aşağıdaki kurallara göre belirlenir ve bunlara hesap riski, pozisyon riski ve sözleşme pozisyonunun getiri oranı dahildir:
|
Pozisyon modu |
Marjin kârı hesaplaması |
Karşı taraf sıralama kuralları |
|
İzole |
Kâr edilebilir pozisyon: Zarar edilebilir pozisyon: |
Marjin kârına göre, en yüksekten en düşüğe. Zarar eden pozisyonda getiri oran negatif iken kâr eden pozisyonlar zarar eden pozisyonların önünde sıralanır.
|
|
Tek para birimli çapraz |
Kâr edilebilir pozisyon: Zarar edilebilir pozisyon: |
|
|
Çoklu para birimli çapraz |
Kâr edilebilir pozisyon: Zarar edilebilir pozisyon: |
|
|
Portföy marjini çapraz |
Kâr edilebilir pozisyon: Zarar edilebilir pozisyon: |
Yukarıdaki kurallara göre getiri oranı yükseldikçe ve pozisyon marjini oranı düştükçe hesabın ADL karşı taraf olarak kullanılma olasılığı artıyor ve otomatik kaldıraç kaldırma riski artıyor. Kullanıcılar kendi ADL risk seviyelerini sayfada yer alan sinyal ışıkları ile gerçek zamanlı olarak görebilir. Sinyal ışığında 5 ışık çizgisi vardır. Tüm 5 çizgi yandığında bunun anlamı pozisyonun karşı taraf sıralaması en yüksekte ve dolayısıyla otomatik kaldıraç kaldırma riski de en yüksektedir; sadece 1 ışık çizgisi yanıyorsa pozisyonun karşı taraf sıralamasının en düşük seviyede olduğu ve otomatik kaldıraç kaldırma riskinin de en düşük seviyede olduğu anlamına gelir.
Kullanıcıların pozisyonlarına otomatik kaldıraç kaldırma uygulandığında bir e-posta bildirimiyle ilgili pozisyon ve fiyatları hakkında bilgi gönderilir. Ayrıca emir merkezinde bu işlemlere ait kayıtlar, otomatik kaldıraç kaldırma kayıt türü olarak bulunabilir.