Jito (JTO) Nedir? Solana’da Likit Stake Popülerleşiyor

Lido’nun ve sağladığı ödül likiditenin izinden giden kripto kullanıcıları, Solana blok zincirine Jito şeklinde likit stake geldiğini duymaktan memnun olacaktır.

Bir stake havuzu modeli ile çalışan likit stake protokolü Jito ilk olarak yerel JTO tokenleri için devasa bir kripto airdrop’unu duyurduğunda dikkatleri üzerine çekti. Bu tokenler JitoSOL sahiplerine, Jito Solana’nın MEV istemcilerini kullanan Solana doğrulayıcılarına ve Jito’nun MEV hizmetlerinin kullanıcılarına gitti. Bu eylem Solana’nın ekosistemine yeni bir soluk getirmiş gibi görünüyordu çünkü daha fazla kullanıcı Jito ile tanıştıkça kilitlenen toplam değer (TVL) seviyeleri katlanarak arttı.

Jito’nun birçok kripto yatırımcısının ve DeFi meraklısının dikkatini çekmeyi nasıl başardığını merak ediyor musunuz? Likit bir stake protokolü olarak Jito’nun temellerini ele almaktan JTO tokenlerinin token ekonomisini ve faydasını değerlendirmeye kadar, Jito’nun ne olduğunu ve potansiyel olarak JTO alım-satımının arkasındaki heyecanı anlamak için ihtiyacınız olan her şeyi burada bulabilirsiniz.

Stake ve likit stake nedir?

Daha fazla ayrıntıya girmeden önce, likit stake’in getirdiği yeniliği ve bunun geleneksel stake modeli için ne anlama geldiğini bilmek son derece önemlidir.

Bir süredir kripto dünyasındaysanız muhtemelen stake etme işlemiyle karşılaşmış ve potansiyel olarak sunduğu pasif kazançlar nedeniyle popülerliğini anlamışsınızdır. Bu süreç tipik olarak, ağın konsensüs mekanizmasını güvence altına alan doğrulayıcılara kripto varlıklarının katkıda bulunmasını içerir. Bunun karşılığında, stake edenler sadece dayanak coinleri ve tokenleri kilitleyerek ağın ödüllerinden pay alırlar. Bu, kripto yatırımcılarına en sevdikleri kripto paralarla etkileşime girerken ekstra ödüller de kazanma şansı verse de likidite eksikliği dezavantajını da beraberinde getirir. Bunun nedeni, stake edilmiş varlıkların tipik olarak önceden belirlenmiş bir süre için kilitli olması, anında kullanılabilir olmaması ve kullanıcıların sermayelerine erişimini sınırlamasıdır.

Geleneksel stake modelini tamamen altüst eden bir yenilik olan likit stake keşfine başlayın. Jito, kullanıcıların kripto varlıklarını kilitlemek yerine, onları bir havuzda toplar ve onlar adına doğrulayıcılara devreder. Bununla birlikte, temel fark, kullanıcıların stake edilen varlıklarını temsil eden sentetik bir token olan JitoSOL’un çıkarılmasında yatar. JitoSOL, Jito kullanıcılarının cüzdanlarında serbestçe alınıp satılabilir ve erişilebilir hâlde kalır ve onlara stake ödüllerinden ödün vermeden istedikleri likiditeyi sağlar.

Jito nedir?

Jito, Solana’nın en büyük likit stake protokollerinden biridir ve bir stake havuzu modeliyle çalışır. Kullanıcılara, zincir üstü stake taahhüdüyle Jito’ya yatırılan Solana karşılığında JitoSOL sunar. Jito, Solana’ya Maksimal Çıkarılabilir Değer (MEV) geliştirilmiş likit stake etme özelliğini getiren ilk öncülerden biridir ve kullanıcıların stake ettikleri SOL tokenleri üzerinden hem stake ödülleri hem de MEV getirisi kazanmalarına olanak tanır. Jito’nun nihai hedefi, Solana ekosistemindeki verimsizliklerden herkesin kazançlı çıkabileceği, karşılıklı fayda sağlayan bir sistem yaratmaktır.

MEV’e bakmalı mı bakmamalı mı?

Konu MEV’e geldiğinde, MEV tabanlı stake, kripto meraklıları arasında çoğunlukla tartışmalı bir konudur. Bazıları MEV’i traderlardan faydalanan ve mevcut sistemi manipüle eden bir sistem olarak görse de, MEV’in birçok hayranı bunun bir ekosistemi daha da geliştirmenin yöntemi olarak çok önemli olduğunu iddia ediyor. Bir ağ içindeki verimsizlikleri belirlemeye ve ele almaya yardımcı olan MEV, esasen işlem değerini en üst düzeye çıkarma alanında verimli bir arbitraj programı gibi çalışıyor.

Jito’nun tarihi ve kökenleri

Eski Tesla mühendisi Lucas Bruder tarafından yaratılan Jito’nun kökleri 2021 yılına kadar uzanıyor. MEV’in kullanılmayan potansiyelinden ilham alan Bruder, Solana’da günlük kripto kullanıcıları için erişilebilir hale getirilmiş modern bir platform tasarladı. Solana Labs kurucu ortağı Anatoly Yakovenko’nun da katıldığı ve Solana Ventures ile diğer yatırımcıların desteklediği Bruder’in vizyonu 10 milyon dolarlık fonla hayata geçti. Bu başarı, Jito Labs’ı ve MEV’i demokratikleştirme misyonunu denetleyen bir merkeziyetsiz özerk kuruluş (DAO) olan Jito Vakfı için yolu açtı.

Jito’nun Block Engine sistemini anlamak

Solana’daki diğer likit stake protokolleriyle karşılaştırıldığında Jito’nun gizli silahı, Solana ağından MEV çıkaran hiper optimize edilmiş bir işlem yeniden sıralama motoru olan Block Engine’dir. Zincir üzerindeki verilere erişen ve geçici arbitraj fırsatlarını ve önden kaçış potansiyelini yakalamak için bloklar içindeki işlemleri stratejik olarak yeniden sıralayan yüksek frekanslı bir alım-satım sistemine benzer şekilde çalışır. Bu, stake edenler için normal stake ödüllerine ek olarak getiri sağlar ve her Solana işleminden etkili bir şekilde daha fazla fayda çıkarır. Motor, gelişmiş işlem simülasyonu ve derin öğrenme algoritmalarını kullanarak sürekli gelişir, alanında ön sıralarda kalır ve Jito topluluğu için MEV yakalamayı en üst düzeye çıkarır.

Jito'nun çalışma şekli: adım adım kılavuz

Jito’yu denemek ister misiniz? İşte size tüm likit stake sürecini açıklayacak ve MEV destekli likit stake kazançlarının keyfini çıkarmanızı sağlayacak adım adım basit bir anlatım:

1. Solana’nızı yatırın: Solana coinlerinizi Jito’nun platformuna yatırarak başlarsınız. Bu, Jito’ya kripto paranızı stake etmek ve MEV yakalamak için kullanma izni verir.

2. Jito, SOL’unuzu havuza toplar ve delege eder: Jito, Solana’nızı büyük bir havuzda diğer kullanıcıların tokenleriyle birleştirir. Bu havuz daha sonra Solana ağının güvenliğini sağlamaktan sorumlu olan doğrulayıcılara devredilir.

3. Stake ödülleri kazanın: Ağ güvenliğine katkıda bulunmanın bir ödülü olarak düzenli stake ödülleri kazanırsınız. Bu ödüller ağın kendisinden gelir ve yatırdığınız Solana miktarına göre dağıtılır.

4. Ekstra verim için MEV yakalama: Jito, MEV yakalamak için aktif olarak fırsatlar arar. MEV esasen belirli blok zinciri işlemlerinden elde edilebilecek ekstra kazançlardır. Jito, işlem verilerini analiz etmek ve MEV yakalamayı en üst düzeye çıkarmak adına işlemleri stratejik olarak sıralamak için Jito Block Engine olarak bilinen tescilli bir sistem kullanır. Bu ek getiri daha sonra sizinle paylaşılarak toplam kazancınızı artırır.

5. JitoSOL alın: Yatırdığınız Solana karşılığında Jito size JitoSOL tokenleri verir. Bu tokenler, yatırdığınız Solana’yı temsil eder ve ödül likidite ve çifte ödül avantajı gibi faydalardan yararlanmanızı sağlar.

Sonuç olarak, Jito’nun MEV destekli likit stake etme özelliği Solana ağının güvenliğine katkıda bulunurken, stake etme ödülleri kazanmanıza, ek MEV getirisi elde etmenize ve stake edilmiş Solana’nızla likidite ve esnekliği korumanıza olanak tanır.

JitoSOL'ün gücünü açığa çıkarmak

JitoSOL, kullanıcılarına çeşitli şekillerde güç verir:

• Çifte ödül kazanma: Kullanıcılar hem devredilen SOL aracılığıyla yaratılan stake ödüllerini hem de Jito’nun tescilli optimizasyon teknikleri ile yakalanan MEV ödüllerini kazanır. Bu, onları diğer DeFi protokollerinde kullanırken bile gerçekleşir ve stake edilmiş Solana’nızdan birden fazla verim akışı sağlar.

• DeFi likiditesini açığa çıkarma: JitoSOL tokenleri serbestçe takas edilebilir ve diğer DeFi uygulamalarında kullanılabilir. Bu, sabit bir süre için stake ile kilitlenmediğiniz ve ihtiyaç duyduğunuzda stake edilmiş varlıklarınızın değerine erişebileceğiniz anlamına gelir. Çeşitli DeFi protokollerinde kullanım örnekleri arasında likidite havuzlarına katılım, borç verme platformları ile Orca ve Kamino Finance gibi DApp’lerde diğer getiri yaratan stratejiler yer alır.

JTO nedir ve ne için kullanılabilir?

JTO, topluluk üyelerinin Jito DAO’ya katılmasına ve Jito’nun geleceğini şekillendiren gelecekteki tüm kritik kararlara oy vermesine olanak tanıyan bir yönetişim tokenidir. Bu, protokol yükseltmelerinden ücret yapılarına kadar geniş bir yelpazeye yayılabilir. JTO’nun genel yönetişim faydasının yanı sıra diğer faydalarından bazıları şöyledir:

• MEV hissedarlığı: JTO sahipleri MEV pastasından pay alır ve Jito Block Engine ile yakalanan ek kazançlardan yararlanır.

• Topluluk erişimi: JTO, özel Jito topluluk etkinliklerine, airdrop’lara ve heyecan verici yeni özelliklere erken erişim için pasaportunuzdur.

• Gelecekteki potansiyel stake havuzları: Resmî olarak duyurulmamış olsa da elde JTO tutmak, potansiyel olarak daha yüksek ödüllere sahip JTO’ya özgü stake havuzlarına erişimin kilidini açabilir.

• Gelecekteki potansiyel stake çarpanı: Ekip, gelecekte JTO tokenlerini elde tutmanın JitoSOL stake ödüllerinizi artıracağı bir JTO yardımcı programını eklemeyi düşünüyor. Ancak, bu henüz geliştirme aşamasında ve ayrıntılar kesinleşmiş değil.

JTO token ekonomisi

Kaynak: jito.network

Toplam arzı 1 milyar olan JTO aşağıdaki şekilde dağıtılacaktır:

• Topluluk büyümesi: %24,3 - Realms platformunda DAO yönetişimi tarafından yönetilecektir.

• Ekosistem gelişimi: %25 - Projenin büyümesine yardımcı olan toplulukları ve katkıda bulunanları finanse etmek için kullanılacak.

• Temel katkıda bulunanlar: %24,5 - Jito Vakfı çalışanlarını, ortaklarını ve diğer dâhili proje katılımcılarını içeren Jito ekibine tahsis edilecektir.

• Yatırımcılar: %16,2 - Bir yıllık kesinti ile üç yıl boyunca dağıtılacaktır.

• Airdrop: %10 - Bunun %90’ına dağıtım gününde hemen erişilebilecek, kalan %10’luk kısım ise bir yıl içinde açılacaktır.

Jito'nun güncel popülerliği

Solana’nın DefiLlama’daki istatistiklerine göre Jito, kilitlenen toplam değer (TVL) açısından en iyi DApp’ler arasında ikinci sırada yer alıyor. 5 Aralık 2024 itibarıyla Jito’nun havuzunda 6.486.953 SOL TVL, 82 doğrulayıcı ve 126.010 benzersiz stake eden yatırmcı bulunuyor. Bu da onu Solana’daki en popüler likit stake platformu ve genel olarak en popüler altıncı likit stake platformu yapıyor. Bu, yaklaşık %7,05’lik cömert stake APY’si ve 1 JitoSOL’ün yaklaşık 1,08 SOL seviyesindeki dönüşüm oranı göz önüne alındığında şaşırtıcı değil.

Jito'nun geleceği

Jito, Jito Labs istemcisinin Solana doğrulayıcılarının %31’inden fazlası tarafından çalıştırılıyor olmasıyla yetinmek yerine, mevcut tekliflerinin ötesinde yenilikler yapmaya ve geliştirmeye kararlıdır. Jito Labs bugüne kadar aşağıdaki gibi girişimleri aktif olarak araştırmıştır:

• DeFi entegrasyonunun genişletilmesi: Jito, kullanıcılara daha fazla esneklik ve kazanç potansiyeli sunarak daha geniş bir DeFi protokolü yelpazesiyle entegre olmayı ve köprü kurmayı planlıyor.

• MEV optimizasyon stratejilerinin iyileştirilmesi: Jito, Jito’nun MEV yakalama tekniklerini daha da iyileştirmek için sürekli araştırma ve geliştirme çalışmaları yapmayı planlıyor.

• Topluluk büyümesini teşvik etmek: Jito Vakfı, Jito topluluk üyeleri arasında katılımı teşvik etmek için daha fazla JTO tokeni çıkarmayı ve daha fazla ödül dağıtmayı planlıyor.

• Ekosistemi geliştirme: Jito resmî bir yol haritası yayımlamamış olsa da ekip Solana blok zinciri üzerinde çalışabilecek başka potansiyel ürünler yaratma planlarına dair ipuçları verdi. Bunun bir örneği olarak, güvenli ve şeffaf doğrulayıcı yönetimi ve özerk stake işlemleri sunan merkeziyetsiz bir Solana stake havuzu yöneticisi olan StakeNet protokolü duyurusu verilebilir.

Sonuç

Jito’nun likit stake çözümü, Solana’da geleneksel stake için cazip bir alternatif sunuyor. Nispeten yeni olmasına rağmen Jito, stake alanındaki liderler üzerindeki rekabet baskısını o kadar artırdı ki Lido, yüksek geliştirme maliyetleri ve artan rekabet nedeniyle Solana’daki stake ürününe son verdi.

Likidite, MEV yakalama yoluyla gelişmiş ödüller ve DeFi fırsatlarına erişim sunan Jito, kullanıcıların stake edilmiş varlıklarının tüm potansiyelini ortaya çıkarıyor. Jito, platform geliştikçe ve hızla büyüyen DeFi ekosistemiyle entegre oldukça, potansiyel gösteriyor ve Solana’da ve onun ötesinde stake etmenin geleceğini şekillendirmede önemli bir rol oynayabilir.

Likit stake’in geleceğinden etkileniyor ve daha fazlasını öğrenmek mi istiyorsunuz? Ethereum’daki en iyi likit stake protokollerinden biri olan Lido rehberimize göz atarak likit stake rekabeti hakkında bilgi edinin.