NOSTR Nedir?

NOSTR Nedir?

En yeni Twitter alternatifi olarak sunulan, sansüre dirençli NOSTR, son zamanlarda herkesin dilinde. Dijital topluluklarda giderek daha fazla birey Web3'e ve merkeziyetsizliğe yöneldikçe NOSTR gibi çözümler de yükselişe geçiyor. Peki, NOSTR nedir?

NOSTR’ın açılımı, Aktarıcılar Tarafından Aktarılan Notlar ve Diğer Ögeler (Notes and Other Stuff Transmitted by Relays). Merkeziyetsiz sosyal medya ağı Mastodon'a benzeyen NOSTR, kullanıcıların herhangi bir merkezî sunucuya güvenmek yerine bağımsız olarak çalıştırılan küresel sunuculara (veya aktarıcılara) katılmalarına olanak tanıyan bir sosyal medya protokolü.

Ancak Mastodon'dan farklı olarak NOSTR, e-posta ve şifre hesabı yerine açık/özel anahtar sistemi (Bitcoin'e benzer) kullanan merkeziyetsiz bir protokol. Hâlihazırda üzerinde birçok uygulama (veya istemci) oluşturulmuş olan NOSTR; kullanıcılara, Bitcoin Lightning ödemelerine bile entegre edilmiş olan Damus gibi merkeziyetsiz ve sansüre dirençli çeşitli sosyal medya uygulamaları sunuyor.

Merkeziyetsiz sosyal medyanın geleceği bu olabilir mi? Gelin şimdi NOSTR'u ve merkeziyetsiz bir platformun beraberinde getirebileceği faydaları inceleyelim.

İşte kısa bir özet!

• Sansüre dirençli: NOSTR sansüre karşı dirençlidir çünkü diğer sunuculara yayın yapmanız engellenmiş olsa bile herkes bir aktarıcı (bir NOSTR sunucusu) oluşturup ona yazabilir.
• Hesaplar yerine anahtarlar: Tıpkı kripto cüzdanlarında olduğu gibi NOSTR istemcileri (uygulamaları) e-posta ve şifre kullanmak yerine "hesabınızı" oluşturmak için genel ve özel anahtarlar kullanır.
• __ Bitcoin ödemeleri entegrasyonu__: NOSTR aktarıcıları, spam saldırılarını önlemek için Bitcoin ödemelerini kullanabilir. Damus gibi istemciler ise kullanıcılar için Bitcoin Lightening ödemelerini hâlihazırda entegre etmişlerdir.
• __ Hızla ivme kazanıyor__: Jack Dorsey’nin de desteklediği protokol, piyasaya sürülmesinden bu yana hızla popülerlik kazanıyor ve NOSTR üzerinde oluşturulan birkaç uygulama şimdiden kullanıcılardan ilgi görüyor.

Aşağıdaki açık anahtar ile Damus kullanarak NOSTR’da @OKX'e katılın: npub14rauunswgkhuakzn98d0y2ge5wg7rkpcvftnsjsducvxm82nfwvq6sphg8

NOSTR nasıl çalışır?

NOSTR'da istemciler (client) ve aktarıcılar (relay) olmak üzere iki bileşen vardır. Her NOSTR kullanıcısı Damus uygulaması gibi bir istemci çalıştırır, ayrıca herkes bir aktarıcı (bağlanabileceğiniz sunucular) çalıştırabilir.

Tüm kripto para birimlerinde olduğu gibi hesabınıza erişmek için istemciniz aracılığıyla bir genel ve özel anahtar eşleştirmesi oluşturursunuz. Genel anahtarlar kullanıcı adlarına ve özel anahtarlar da şifrelere benzer. Unutmayın: Özel anahtarlar gizli kalmalıdır ve güvenli bir yerde saklanmalıdır zira şifre sıfırlamak mümkün değildir!

Twitter'daki tweet benzeri bir mesaj yayınlamak için aktarıcılara bağlanır ve özel anahtarınızla da mesajları imzalarsınız. Bağlandığınız aktarıcı mesajınızı yayınlayacaktır.

NOSTR'daki açık adresler de herkesin, alıcının açık anahtarıyla şifrelendiğinden yalnızca uygun alıcının şifresini çözebileceği özel bir mesaj göndermesini mümkün kılar.

NOSTR nasıl sansüre dirençlidir?

NOSTR açık kaynaklı olduğundan ve merkezî olarak yönetilmediğinden herhangi bir kuruluş tarafından kontrol edilemez. Bu, Twitter'dan farklı olarak NOSTR için çalışan bir şirket olmadığı anlamına gelir. Buna karşılık açık kaynak geliştiricileri, NOSTR geliştirmeleri üzerine çalışmaları için hibeler ve bağışlar gibi yollarla finanse edilirler.

Her ne kadar NOSTR’ın merkeziyetsizliği sansüre karşı dirençli olması anlamına gelse de kimi aktarıcılar mesajlarınızı denetlemeyi ve yayınlamamayı seçebilir. Bu, içerik moderasyon politikaları veya meta verilerinizin boyutu gibi hususlardan kaynaklanabilir. Bazı aktarıcılar gönderilerinizi engelleyebilir ancak her zaman diğer aktarıcılara bağlanabilir veya istemciniz aracılığıyla yeni bir açık anahtar oluşturabilirsiniz.

Nasıl NOSTR hesabı oluştururum?

NOSTR'ı kullanmak için, yakın zamanda iOS için yayınlanan Damus uygulaması gibi [seçtiğiniz bir istemci] (https://github.com/aljazceru/awesome-nostr) aracılığıyla bir genel/özel anahtar eşleştirmesi oluşturmanız gerekir. Farklı amaçlar ve yaratıcı kısıtlamalarla oluşturulmuş farklı istemciler bulunduğunu fakat aynı özel anahtarı kullanarak bunların her birine bağlanabileceğinizi unutmayın.

NOSTR'ın Bitcoin ve kripto ile ilişkisi nedir?

Tam anlamıyla merkeziyetsiz bir para birimi olan Bitcoin'in, merkeziyetsiz bir sosyal ağa uyumlu bir şekilde entegrasyonu son derece doğaldır. NOSTR'da, istemcilerin Bitcoin ve Lightning ödemelerine entegre edilmesi kolaydır.

NOSTR hesapları, genel/özel anahtar eşleştirmesi olan kripto cüzdanlarına benzer şekilde çalışır. Dolayısıyla kripto alanında deneyimli olanlar, bu merkeziyetsiz platformu kullanmaya alışma sürecini, bu alanda yeni olanlara nazaran daha kolay bulabilirler. NOSTR istemcileri, finansal işlem yapmak isteyen kullanıcıların basit ve izin gerektirmeyen yöntemlerle doğrulanmış eşlere Bitcoin göndermelerini sağlayabilir.

Bitcoin ödemelerini NOSTR'a entegre etmenin avantajları nedir?

Bitcoin ve Lightning'in NOSTR'a entegre edilmesi, kullanıcıların merkeziyetsiz bir şekilde fon işlemleri gerçekleştirebilmelerini mümkün kılmakla kalmaz, aynı zamanda aktarıcılara hizmet reddi (Denial of Service/DoS) spam saldırılarından getiri elde etme veya bunları kontrol etme imkânı da sunar.

Bitcoin Twitter'da sıklıkla önerildiği gibi birçok kullanıcı, profillerin doğrulanmasına ve spam'in kontrol edilmesine yardımcı olarak Bitcoin Lightning doğrulama ödemesi almak istemektedir. Bu, NOSTR'da herhangi bir aktarıcı için kolayca uygulanabilir. Bazı aktarıcılar, DOS spam’ini kontrol amacıyla kullanıcıların bağlanması için küçük bir ücret talep edebilir. Reklam gelirleri için bir model bulunmadığından, NOSTR topluluğu büyüdükçe, getiri elde etmek için ücret talep eden özel aktarıcılar ve istemciler görebiliriz.

NOSTR, Web3'ün geleceği mi?

Web3'ün genelinin aksine NOSTR eşler arası çalıştırılmadığı gibi bir blok zinciri de değildir. Yine de Bitcoin ve doğrudan şifrelenmiş mesajlar aracılığıyla izin gerektirmeyen işlemlere olanak veren merkeziyetsiz bir sosyal ağdır.

NOSTR ve istemcileri/aktarıcıları geliştikçe ve ağ genişledikçe, merkeziyetsiz sosyal ağın giderek yaygınlaştığını görebiliriz. Henüz erken olsa da NOSTR daha merkeziyetsiz ve izin gerektirmeyen bir gelecek oluşturma hedefimiz doğrultusunda büyük potansiyel vadetmektedir.

Gelişmelerden haberdar olmak ister misiniz? Aşağıdaki açık anahtar ile Damus üzerinde @OKX'i takip edin: npub14rauunswgkhuakzn98d0y2ge5wg7rkpcvftnsjsducvxm82nfwvq6sphg8

__ BU BLOG, YALNIZCA BİLGİLENDİRME AMACIYLA SUNULMUŞTUR. YATIRIM, VERGİ VEYA HUKUK İLE İLGİLİ KONULARDA TAVSİYE VERME AMACI TAŞIMAMAKTA OLUP DİJİTAL VARLIKLARIN ALINMASINA, SATILMASINA VEYA BU VARLIKLARIN ELDE TUTULMASINA YÖNELİK BİR TEKLİF OLARAK DA DEĞERLENDİRİLMEMELİDİR. SABİT COINLER DE DÂHİL OLMAK ÜZERE TÜM DİJİTAL VARLIKLAR YÜKSEK DERECEDE RİSK İÇERİR, BÜYÜK FİYAT DALGALANMALARI SERGİLEYEBİLİR VE HATTA TAMAMEN KIYMETSİZ HÂLE GELEBİLİRLER. DİJİTAL VARLIKLARIN ALIM-SATIMININ VEYA BU VARLIKLARA SAHİP OLMANIN SİZİN İÇİN UYGUN OLUP OLMADIĞINI, KENDİ FİNANSAL DURUMUNUZ ÇERÇEVESİNDE DİKKATLİCE DEĞERLENDİRMENİZ GEREKLİDİR. ŞAHSİ DURUMUNUZ VEYA KOŞULLARINIZA İLİŞKİN SORULARINIZ İÇİN LÜTFEN KENDİ HUKUK/VERGİ/YATIRIM UZMANINIZA DANIŞIN.__