Ethereum Nasıl Çalışır?

Ethereum (ETH), piyasa değeri bakımından en büyük ikinci kripto paradır ve bu ünvanı yıllardır korumaktadır. Çoğu insana göre o, şimdiye kadar geliştirilmiş en önemli ikinci kripto para projesidir. Zirve her ne kadar kripto para endüstrisini hayata getiren Bitcoin’e (BTC) ait olsa da, sektörü günümüzdeki haline getiren Ethereum olmuştur.

Bu kılavuzda Ethereum’u, tarihini, ne gibi ürünler doğurduğunu ve amacını inceleyeceğiz. Ayrıca Ethereum’un nasıl çalıştığını, avantajlarını ve dezvavantajlarını anlatacağız. Yazının sonunda, Ethereum’un kripto endüstirisi için neden bu kadar önemli olduğunu anlamış olacaksınız.

Ethereum nedir?

Ethereum, kullanıcıların dijital para transfer etmesine olanak tanıyan merkeziyetsiz bir blok zinciri platformudur. Ancak bunu derken aslında buz dağının sadece görünen kısmını tanımlıyoruz. Ethereum, kullanıcıların kod dağıtmasına izin vererek kripto para birimi endüstrisinde devrim yarattı. Bu sayede ortaya Ethereum’a dayalı akıllı sözleşmeler ve sayısız miktarda merkeziyetsiz aplikasyon (dApp) çıktı. Ethereum’un esnekliği sayesinde, sofistike programlar geliştirildi ve bunların her biri, dağıtılmış bir ağ üstünde çalışıyor.

Ancak akıllı sözleşmeler ve DApp’ler, sürecin yalnızca ilk basamağıydı. Ethereum’un blok zinciri ve ekosistemi gelişmeye ve birazdan bahsedeceğimiz gibi, birçok yeni şeye gebe olmaya devam etti.

Ethereum'un tarihçesi

Ethereum'u, aralarında en önde geleni Vitalik Buterin olan bir geliştirici ekibi yarattı. Buterin 2013 yılında Ethereum'un temel kavramlarını ve teknik ayrıntılarını özetleyen bir whitepaper yazdı. Nihayetinde proje, birden fazla kişinin katıldığı ortak bir çabanın sonucu olarak 2015 yılında hayata geçti. Buterin'in yanı sıra diğer katılımcılar Gavin Wood ve Joseph Lubin'di. Wood, Ethereum Sanal Makinesi'nin (EVM) tasarlanmasında da önemli bir rol oynamıştır. Bu arada Lubin daha sonra bir blockchain yazılım teknolojisi şirketi olan ConsenSys'i kurdu.

Ethereum'un mutabakat algoritması başlangıçta Proof of Work (PoW) idi. Bu, kullanıcıların Ethereum madenciliği yapabileceği anlamına geliyordu. Madencilik, Ethereum işlemlerini gerçekleştirmek için gerekliydi. Ancak, algoritmanın sınırlamaları nedeniyle Ethereum yeni bir algoritma benimsemesi gerektiğini fark etti. Bu sınırlamalar ağı ölçeklenemez hale getirdi ve Ethereum işlemlerinin sayısı arttığında gaz ücretleri de arttı.

Ethereum gaz ücretleri, herkesin bir işlem yaptığında ödemesi gereken ücretlerdir. Ancak kullanıcılar, madenciler onların işlemlerine öncelik versin diye gitgide daha yüksek ücretler ödemeye başladı. Madenciler, daha fazla ödeme yapan işlemleri önce sıraya alıyordu, yani ne kadar fazla ödeme yaparsanız, o kadar kısa süre bekliyordunuz.

Zaman içinde Ethereum gaz ücretleri genellikle işlemin kendi değerinden daha yüksek oldu. Bu, Ethereum ağının ana sorunlarından biriydi. Aynı zamanda birkaç benzer projenin başlatılmasına da yol açtı. Her biri Ethereum'un yerini almaya ve "Ethereum katili" olmaya çalıştı. Ancak Ethereum'un katkısı ve yenilikçi doğası hiçbir zaman unutulmadı. Bu nedenle, geliştiriciler mutabakat algoritmasını değiştirmek için çalışmaya devam ederken Etheruem, zirvede kaldı.

Bu değişim nihayet 2022 yılının sonlarında Ethereum başarılı bir şekilde Proof of Stake (PoS) mutabakat mekanizmasına geçtiğinde gerçekleşti. Bu, Ethereum ağındaki Ethereum mutabakat algoritmasıdır, Proof of Work ise Ethereum ağından emekli edilmiştir.

Ethereum ne işe yarar?

Basitçe söylemek gerekirse Ethereum, blok zinciri tabanlı bir geliştirme platformudur. Bu nedenle, kullanıcıların akıllı sözleşmeler de dahil olmak üzere çeşitli blok zinciri ürünleri oluşturmasına olanak tanır. Akıllı sözleşmeler, diğer tüm ürünlerin oluşturulmasında ilk adımdır. Birkaç akıllı sözleşme kurarak ve hepsinin birlikte çalışmasını sağlayarak bir uygulama oluşturabilirsiniz.

Tüm iş, şartları yerine getirildiğinde kendi kendini yürüten akıllı sözleşmeler tarafından yapılır. Akıllı sözleşmeler dışında, Ethereum aşağıdaki ürünlerin önünü açmıştır:

• Merkeziyetsiz uygulamalar (DApp’ler) — DApp’ler, geleneksel uygulamaların yapabileceği herhangi bir amaca hizmet edebilen, merkeziyetsiz uygulamalardır. En büyük farkları ve avantajları merkezsiz olmalarıdır. Merkezi bir otorite yoktur ve daha çok gizlilik odaklıdırlar.
• Merkeziyetsiz Finans (DeFi) — DeFi, merkeziyetsiz bankacılık hizmetleri sunan kripto projeleri için kullanılan ortak bir terimdir. Kullanıcıların pasif gelir elde etmeleri için çok sayıda yol sunar. Buna merkeziyetsiz borç verme, stake etme, yield farming, likidite madenciliği ve daha fazlası dahildir.
• Nitelikli Fikri Tapular (NFT'ler) — Nitelikli Fikri Tapular benzersiz ve yeri doldurulamazdır. İki adet Ethereum’u, herhangi bir değer kaybı olmadan birbiriyle değiştirmek mümkündür ama aynı şey NFT’ler için geçerli değildir. Bunların her biri, belirli bir değere sahip benzersiz bir dijital veya fiziksel öğeye bağlıdır. NFT'ler oyunlarda, koleksiyonlarda, gayrimenkullerde, sanat eserlerinde vb. kendine yer bulmuştur. Bir NFT'ye sahip olduğunuzda, dayanak varlığa da sahip olursunuz.
• Merkeziyetsiz Borsalar (DEX'ler) — Merkeziyetsiz borsalar, merkezi platformlara bir alternatif olarak ortaya çıkmıştır. Varlığınızı platformlarına yatırmanızı gerektirmemek gibi çeşitli avantajları vardır. Bu şekilde, fonlarınızın kontrolü her zaman sizde kalır. Kullanımları genellikle daha ucuzdur ve takaslarınızı anında tamamlayabilirler.
• Ethereum tokenları — Ethereum tokenları derken, projenin kendi coin'i olan ETH’yi kastetmiyoruz. Bunun yerine, bu terim Ethereum'un ağında geliştirilen kripto paraları ifade eder. Diğer projeler Ethereum'un platformunu temel teknoloji olarak kullanmaktadır. Bu da onları coin yerine token yapan şeydir. Coin'ler tüm platforma güç sağlayan kripto para birimleridir. Token ise bu platform üzerinde çalışan ayrı bir kripto para birimidir.
• Metaverse — Metaverse, blockchain teknolojisi üzerinde çalışan dijital bir dünyadır. Ödeme yöntemi olarak NFT'leri ve kripto para birimlerini kullanan sanal bir gerçekliktir. Kullanıcıların satın alabileceği, sahip olabileceği ve birçok şekilde kullanabileceği sanal bir alan sunar. Bazı örnekler arasında yazılım ve oyun geliştirme, iş yürütme, sanal etkinlikler düzenleme ve daha fazlası yer alır.

Ethereum nasıl çalışır?

Ağı idame eden kullanıcılara Ethereum node'ları denir. Bunlar, merkezi sunucuların yerini doldururlar. Ağa sızabilmek için, ağı koruyan bu bilgisayar sistemlerinin %51'ini hacklemek gerekir.

Bu aynı zamanda ağı merkeziyetsiz ve saldırılara karşı bağışıklı hale getiren şeydir. Ayrıca ağı çökertmek, ancak binlerce ayrı bilgisayarı aynı anda hacklemekle mümkündür. Ağ, Ethereum Sanal Makinesi olarak bilinen bir bilgisayarı çalıştıran merkeziyetsiz bir sistemdir. Dünyadaki her düğüm bu bilgisayarın bir kopyasına sahiptir. Herhangi bir değişiklik ya da etkileşimin gerçekleşmesi için önce doğrulanması gerekir. Bundan sonra algoritma her bir kopyayı otomatik olarak günceller. Ancak, bu yalnızca değişiklik doğrulandıktan sonra gerçekleşir. Doğrulanmamış değişiklikler reddedilir.

Ağ, etkileşimleri Ethereum işlemleri olarak adlandırılır. Hepsi Ethereum blok zincirinin blokları içinde işlenir ve saklanır. İşlemler herkese açıktır ve herkes Etherscan gibi blok gezginlerini kullanarak bunları görüntüleyebilir. ETH, değerini koruyan bir tokendan ziyade işlevsel bir token olarak tasarlandığı için, belli bir maksimum arzı yoktur.

Ethereum ile etkileşime geçmek için kullanıcıların öncelikle bazı coinleri elde etmesi gerekir. Bu coinler Ethereum uyumlu cüzdanlarda saklanabilir. Ethereum ağındaki herhangi bir etkileşimin gaz ücretleriyle birlikte geldiğini de belirtmek gerekir. Bu ücretler, boyutu ne olursa olsun işleminizi gerçekleştirmek için ödenmelidir.

Ethereum artıları ve eksileri

Her kripto projesi gibi Ethereum'un da avantajları ve dezavantajları vardır. Ölçeklenebilirlik sorunları ve yüksek ücretler gibi birçok kusuru PoS'a geçilerek ortadan kaldırılmıştır. Ancak, durum böyle olsa bile, bazı sorunlar devam etmektedir. Neyse ki, kusurları telafi etmek için daha fazla avantaj var.

Artıları:

• Merkeziyetsizlik
• Sansüre karşı direniş
• Mükemmel ağ güvenliği
• Akıllı sözleşmeler aracılığıyla görevlerin ve eylemlerin otomatikleştirilmesi
• dApp'lere, DeFi protokollerine, NFT'lere erişim
• Birden fazla Ethereum cüzdanı tarafından desteklenir
• Kullanıcıları Ethereum düğümleri çalıştırmaya teşvik eder
• Staking yaparak gelir elde etme
• Son derece düşük başarısızlık riski

Eksileri:

• Ethereum üzerinde geliştirme yapmak pahalıdır
• Akıllı sözleşmelerdeki güvenlik açıkları
• Yasal regülasyon belirsizliği
• Güncelleme zorlukları

Ethereum'un önemi

Ethereum, kripto para sektörünün en önemli projelerinden biridir. Ethereum, kripto endüstrisinin bugün bildiğimiz araçlarından sorumludur. Bu kripto sektörünün yıllar içerisinde yaşadığı muazzam büyümeden de Ethereum sorumludur.

Bu nedenle Ethereum'un nasıl çalıştığını ve neler yapabileceğini öğrenmek çok önemlidir. PoS'a geçilmesiyle birlikte Ethereum 2.0 nihayet geldi. Artık evrimini sürdürmek ve muhtemelen daha da fazla ürünü hayata geçirmek için önü açık.

SSS

Ethereum'u yeni başlayan birine nasıl açıklarsınız?

Ethereum, blok zinciri tabanlı bir geliştirme platformudur. Burada kod kaydedilebilir ve bu sayede sofistika uygulamalar ve yazılımlar geliştirilebilir. Ağ, gücünü kendi kripto parası olan Ether’den (ETH) alır.

Ethereum hangi mutabakat mekanizmasını kullanır?

Ethereum 2.0'a yükseltilmesinin ardından Ethereum Proof of Stake'e geçmiştir. Bundan önce, Bitcoin, Dogecoin, Litecoin ve diğer birçok kripto para gibi Proof of Work kullanıyordu.

Ethereum Bitcoin'e kıyasla nasıl çalışır?

Bitcoin, kullanıcıların bilgi işlem gücüne katkıda bulunmasını gerektiren Proof of Work adlı bir mutabakat algoritması kullanır. Bu kaynaklar daha sonra işlemleri gerçekleştirebilmek için karmaşık matematik denklemlerinin çözülmesi ve yeni BTC’lerin üretilmesi için kullanılır. Ethereum’da ise kullanıcılar tokenlarını stake eder ve işlemleri gözetleyen validatörler haline gelirler.

Ethereum'u kim kontrol eder?

Ethereum merkezi değildir, yani merkezi bir otorite yoktur. Yeni güncellemeler getiren geliştiricileri vardır, ancak onu topluluk yönetir. Tüm kararlar, gerçek bir demokrasi ortamında, oylama yoluyla alınır.