XRP, blok zinciri teknolojisini temel alan ve bankalara, ödeme sağlayıcılarına, dijital varlık borsalarına ve diğer kurumlara uluslararası ödemeleri hesaplı ve verimli bir şekilde işleme olanağı sunan küresel para transfer ağı Ripple’ın yerel kriptosudur.
SWIFT gibi güncelliğini yitirmiş ödeme ve transfer çözümlerinde uluslararası fon transferlerinin tamamlanması birkaç iş günü sürüyor ve sürece birden çok bankacılık kurumu dahil olduğundan fahiş ücretler isteniyor. Açık kaynak bir blok zinciri ağı olan XRP Ledger ile sorunsuz bir küresel ödeme altyapısı sunan Ripple, işletmelerin 3-5 saniyede uluslararası ödeme yapmasına veya almasına olanak tanır. Ripple işlemleri SWIFT’ten veya Bitcoin gibi merkeziyetsiz ödeme ağlarına kıyasla hem çok daha hızlı hem de çok daha hesaplıdır. Net rakam vermek gerekirse Ripple’da işlemler için yalnızca 0,0002 $ ödersiniz.
Şirketler veya finansal kurumlar Ripple ile gerçek zamanlı uluslararası ödemeler yapabilir, küresel kripto piyasalarından kripto likidite kaynağı bulabilir ve kendi merkez bankası dijital para birimini (CBDC) oluşturabilir.
İlk yıllarda Ripple'ın faaliyetleri temel olarak ödemelere odaklanmış olsa da protokol zamanla, merkeziyetsiz uygulamalardaki patlamanın da katkısıyla, çok daha güçlü bir ekosistem haline geldi. Günümüzde Ripple yıldırım hızında ve sudan ucuz ödemelere ek olarak DeFi ve NFT uygulamalarının büyüyüp gelişmesi için ideal bir ortam sunuyor.
Ripple ağında gerçekleştirilen işlemlerde kullanılan yerel token XRP’dir.
Ripple nasıl çalışır?
Ripple ağının üç temel bileşeni vardır:
RippleNet: RippleNet, küresel bankaların da dahil olduğu finans kurumlarından oluşan ve kullanıcıların Ripple üzerinden ödeme gönderip almasına yardımcı olan bir ağdır. HTTPS’nin web üzerinden bilgi aktarımına imkan tanıyan ortak bir protokol sunmasına benzer şekilde RippleNet de Ripple İşlem Protokolü (RTXP) adı verilen standart bir kural kümesini kullanarak kıymetli varlık transferine olanak tanır.
Ripple: XRP Ledger (XRPL) tarafından desteklenen çekirdek platform olan Ripple şu üç işlevi görür: gerçek zamanlı brüt uzlaşma sistemi (RTGS), döviz borsası ve havale transferleri.
Ağ Geçitleri: Ağ geçitleri, gerçekleştirilen bir işlemin iki tarafı arasında güvenilir aracılık görevini üstlenen bankalardır. Bu ağ geçitleri, itibari ve kripto paraların Ripple ağı kullanılarak transfer edilmesinden sorumludur.
XRP Ledger nedir?
Bitcoin veya Ethereum gibi blok zincirleri merkeziyetsizdir ve kullanıcıların menkul kıymet transferi için birbirine güvenmesini gerektirmeyen bir mutabakat mekanizmasıyla çalışır. Ripple ise bunun aksine XRP Ledger mutabakat protokolüne dayanan ve işlemlerin güvenilir doğrulayıcılar tarafından onaylandığı güven tabanlı bir mutabakat mekanizması kullanır.
XRP Ledger, müşterilerin (örneğin finansal kurumlar) uygulamalarından işlemleri toplayıp işleyen sunuculardan oluşur. Ripple ağını kullanan katılımcılar, Ripple tarafından sunulan Benzersiz Node Listesi (UNL) adlı listeden bir mutabakat mekanizmasına katılan çeşitli sunucuları seçer. Bu sunucuların işlemleri doğrularken dürüst davranacağına güvenilir. UNL’deki sunucuların yüzde 80’inin mutabık kaldığı işlemler doğrulanır. Bir işlem için oy çokluğu sağlanamazsa UNL sunucuları işlemleri geçerli kabul edene kadar doğrulayıcılar her tur tekliflerini değiştirir.
XRP Ledger sunucuları şirketler ve finansal kurumlar tarafından işletilmektedir. Ripple, XRP Ledger Foundation ve Coil (Ripple tarafından fonlanan bir platform) tarafından geçmiş performans, doğrulanmış kimlik ve BT politikaları gibi ölçümlere dayalı önerilen doğrulayıcı listeleri yayınlanmaktadır.
XRP fiyatı ve token ekonomisi
Ripple, lansman sırasında sabit arz üst sınırı 100 milyar olacak şekilde XRP tokeni mint etmiştir. Bu 100 milyar XRP tokeninin yüzde 20’si Ripple’ın kurucuları Chris Larsen ve Jed McCaleb’a, yüzde 77,8’iyse Ripple’a tahsis edilmiş ve yüzde 0,2’lik kısmı airdrop olarak kullanıcılara dağıtılmıştır.
2017 yılında Ripple, bir emanet hesabına kendisine tahsis edilen tokenlerden 55 milyar XRP gönderdi. Şirketin Ripple operasyonlarını desteklemek için her ay en fazla 1 milyar XRP tokeni çıkarmasına karar verildi. Her ayın sonunda kullanılmayan fonlar emanet hesabına iade ediliyordu. Messari’ye göre her ay emanet hesabından yaklaşık 300 milyon XRP dolaşıma giriyor. Ripple’a göreyse Mayıs 2022 itibarıyla emanet hesabında 45 milyar XRP tutuluyor.
Ripple, lansmandan önce tüm XRP tokenlerini tek seferde mint etmiştir. Bu nedenle madencilik yoluyla yeni XRP tokeni kazılamaz. Ripple, XRP enflasyonunu hafifletmek amacıyla ağda toplanan tüm ücretlerin yakıldığı deflasyonist bir mekanizma uygular.
XRP tokenleri, açık piyasada satıldığı zaman dolaşıma girer. Ripple’ın programlı satışlar aracılığıyla kendi rezervinden sattığı token miktarı, kripto borsalarının günlük ortalama hacminin yüzde 0,25’ini aşamaz. Ripple ile iş ortaklığı yapan kurumların doğrudan satışlarıyla da XRP temin edilmektedir.
Kurucular hakkında
Ryan Fugger, 2004 yılında kredi limitleri oluşturup yönetmeye odaklanan RipplePay (sonraki adıyla Ripple) adlı merkeziyetsiz bir platform kurdu. 2011 yılında Jed McCaleb ve çeşitli geliştiricilerden oluşan bir ekip, dijital para birimleri için ileride XRP Ledger adını alacak yeni bir mutabakat mekanizması üzerine çalışmaya başladı. McCaleb’in ekibinde Chris Larsen, David Schwartz ve Arthur Britto yer alıyordu.
Jed McCaleb ve Chris Larsen RipplePay’i satın almak için Ryan Fugger’a teklifte bulunduktan bir yıl sonra Ryan projeyi bu ikiliye devretme kararı aldı. Larsen ve McCaleb, RipplePay entegrasyonunu tamamladıktan sonra 2012’de Opencoin’i (şimdiki adıyla Ripple Labs) kurdu.
2012 yılında XRP’yi çıkaran Ripple Labs, Ripple projesinin geliştirilmesini fonlama amacıyla 2013’te Andreessen Horowitz önderliğindeki bir Seri A fonlama turunda 7,5 milyon ABD dolarının üzerinde yatırım topladı. O tarihten bu yana kara para aklamayla mücadele için daha katı politikalar benimseme veya New York Eyaletinden BitLicense alma gibi hamlelerde bulunan Ripple, finansal kurumların güvenini kazanarak ağına katma ve ödemelerin işlenmesi konusunda işbirliği yapma hedefine odaklanıyor.
Ripple ile ilgili öne çıkan noktalar
Ripple, sunduğu birçok farklı iş fırsatı nedeniyle işletmeler arasında popülerdir. Kripto parayla işlem desteği sunan dijital ödeme platformu Wirex, 2018 yılında XRP’yi desteklediğini duyurunca platforma 12 milyon XRP yatırılmıştı.
Ripple 2019 yılında da kripto para sektöründe görünürlüğünü ve saygınlığını artırdı. SIX Swiss borsası nisan ayında XRP ETP (borsada işlem gören ürün) adlı bir ürün çıkararak yatırımcıların XRP ile işlem yapmasını kolaylaştırdı. Nasdaq’ın da XRP’yi kripto para endekslerine eklemesi, kriptonun tanınırlığının ve benimsenme düzeyinin artmasına katkı sağladı. Bunların da ötesinde Almanya’nın ikinci en büyük menkul kıymet borsası Boerse Stuttgart, XRP borsa yatırım bonoları çıkardı.
Ripple, 2019 yılının sonunda Tetragon, SBI Holdings ve Route 66 Ventures’dan 200 milyon $ yatırım aldığını duyurdu.
Ripple ve US Securities and Exchange Commission (SEC)
Ripple şu anda US Securities and Exchange Commission (SEC) ile hukuki bir mücadele vermektedir. SEC tarafından XRP’nin bir menkul kıymet olduğu ve menkul kıymetleri düzenleyen federal kanunlara tabi olması gerektiği öne sürülürken Ripple tarafı XRP’nin bir para birimi olduğunu ve aynı düzenlemelere tabi olamayacağını iddia ediyor.
Bu davanın sonucu, bütün kripto sektörünü ilgilendiren büyük gelişmelere gebe olabilir. SEC lehine çıkacak bir karar, tüm kripto paraların tabi olacağı mevzuat için emsal teşkil edebilir. Davanın sonucundan bağımsız olarak Ripple, küresel ödeme alanındaki önemli konumunu korumaya, yeni finansal kuruluşlar ve iş ortaklarıyla ağını genişletmeye devam ediyor.
Ripple CEO’su Brad Garlinghouse, yakınlarda verdiği bir röportajda davanın en kısa sürede tatlıya bağlanacağını, şirketin lehine birçok argüman olduğunu ve “hakimin gerçekleri duyması için sabırsızlandığını” ifade etti.
